Er zijn vragen die regelmatig voorkomen als mensen met Tai Chi beginnen. Omdat er zoveel verschillende opvattingen, interpretaties en Tai Chi leersystemen bestaan, is het eigenlijk onmogelijk om antwoorden te geven waar iedereen het mee eens zal zijn.

​Onderstaande antwoorden zijn gebaseerd op wat ik sinds 1987 heb geleerd over en van Tai Chi. Ik heb geprobeerd zo objectief en transparant mogelijk antwoord te geven. Echter, als je het er niet mee eens bent of als iets niet duidelijk is, laat het dan weten. Ik zal dan proberen het beter uit te leggen (of misschien is het een kwestie van interpretatie of klopt mijn antwoord gewoon niet).

Introductie Tai Chi

Wat is Tai Chi?

Tai Chi is van oorsprong een Chinese martial art die de gezondheid van lichaam en geest als belangrijke component ziet. De principes zijn gebaseerd op traditionele Chinese waarden/filosofieën zoals Taoïsme en de I-Tjing.

​Tegenwoordig, ligt voor de meeste beoefenaars de nadruk op het gezondheidsaspect. Echter, afhankelijk van de Tai Chi school kan er meer aandacht besteed worden aan de zelfverdediging, lichamelijke ontwikkeling, meditatieve of in sommige gevallen spirituele dimensie.

Wat doe je als je Tai Chi beoefent?

Tai Chi wordt beoefend door middel van het uitvoeren van zogenaamde vormen. Dit zijn series van bewegingen in een vaste volgorde. Het is gebruikelijk om te beginnen met een solo vorm zonder wapens. Er zijn redelijk veel beoefenaars die hun leven lang alleen de solo ‘empty hand’-vorm doen.

​Echter, bij de meeste scholen worden ook andere vormen aangeboden. Dit kunnen alternatieve ‘empty hand’-vormen zijn, ‘push hands’-vormen (een soort vorm met een partner) of vormen met wapens (bijvoorbeeld zwaard, waaier of stok).

Waarom zijn de bewegingen zo langzaam?

Alhoewel er ook enkele snellere vormen bestaan, kennen de meeste mensen Tai Chi als een serie van langzame bewegingen. In Tai Chi zijn we op zoek naar een natuurlijke ontspanning. 

​Deze ontspanning is erg afhankelijk van de precieze uitvoering van de beweging. Het blijkt dat de meeste mensen beter kunnen ontspannen en de vorm op een nauwkeurige wijze kunnen uitvoeren als ze dit op een rustige wijze doen.

Is er wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van Tai Chi?

Er is regelmatig onderzoek gedaan, maar veel onderzoek is veelal anekdotisch in plaats van wetenschappelijk verantwoord bewijs. Of het beter is dan andere gezonde sporten is dus niet echt bewezen. Wel is duidelijk dat Tai Chi beoefening goed is voor zowel lichaam als geest.

Achtergronden van Tai Chi

Wat is de oorsprong van Tai Chi?

Er zijn verschillende ideeën over de oorsprong. Een populaire traditie vertelt dat Tai Chi uitgevonden is door de mythische monnik Zhang Sanfeng die volgens sommige verhalen enkele honderden jaren geleefd zou hebben. Andere verhalen leggen de oorsprong bij de Chen familie, het Wudang gebergte of de Li familie.

​Wat in ieder geval historisch onomstreden is, is dat Tai Chi in de 19e eeuw beoefend werd in de Chen familie en dat de oprichter van de Yang stijl (Yang Lu-Chan) bij de Chen familie Tai Chi beoefend heeft.

Waarom kom ik verschillende schrijfwijzen tegen?

De officiële naam van Tai Chi is 太极拳. Aangezien de meeste mensen buiten China geen Chinese karakters kunnen lezen is deze naam omgezet naar onze letters. Er zijn verschillende systemen om dit te doen. De meest voorkomende systemen zijn Wade-Giles (T‘ai-chi ch‘üan, vaak versimpeld tot Tai Chi Chuan, Tai Chi of Taichi) en het tegenwoordig populaire en door de Chinese regering gepromote Pinyin (táijíquán, vaak versimpeld tot taijiquan of taiji)

Waarom zijn er zoveel verschillende stijlen?

Zoals bij wel meer martial arts in China, werd Tai Chi in het verleden vaak mondeling overdragen van vader op zoon (en soms dochter). Opeenvolgende generaties konden bijdragen aan de verdere ontwikkeling en interpretatie van Tai Chi. Dit had tot gevolg dat er continue veranderingen hebben plaatsgevonden, maar ook dat verschillende interpretaties en stijlen zich naast elkaar konden ontwikkelen.

​Sommige Tai Chi beoefenaars hebben de neiging om de eigen stijl als enige correcte interpretatie te zien (en alternatieve interpretaties als geen ‘echte’ Tai Chi). In de 5 hoofdstijlen (Chen, Yang, Wu, Sun en Wu) wordt gebruik gemaakt van klassieke teksten (vaak genoemd de Tai Chi Klassieken) waarin een aantal principes en overwegingen beschreven zijn waaraan Tai Chi moet voldoen.

Wat zijn de Tai Chi Klassieken?

Dit zijn een aantal teksten die beschrijven hoe Tai Chi uitgevoerd moet worden en waar Tai Chi uit bestaat. Het zijn geen gedetailleerde beschrijvingen van de fysieke bewegingen. Het gaat veel meer over de filosofie van Tai Chi en hoe Tai Chi uitgevoerd moeten worden.

​Ze zijn naar onze begrippen soms ietwat cryptisch beschreven. Bij het verder leren van Tai Chi krijg je ook in parallel meer begrip van de Klassieken. De teksten stammen veelal uit de 19e eeuw of eerder.

---

Tai Chi push hands

Wat is Tai Chi ‘push hands’?

Bij push hands of pushing hands staan twee Tai Chi beoefenaars tegenover elkaar en proberen elkaar op een rustige manier uit balans te brengen. Het doel is om de Tai Chi principes die in de vorm worden geoefend in de praktijk te brengen en verder te verdiepen.

​Er zijn verschillende variaties van push-hands. Er kan sprake zijn van een van te voren vastgesteld patroon, maar de oefeningen kunnen ook spontaan zijn. Alhoewel het meer gebruikelijk is om push-hands op één plaats te doen (fixed step) is het ook mogelijk om het te combineren met het doen van stappen (moving step).

Wat is het verschil tussen sensing-hands en push-hands?

Er is geen verschil. Sommige leraren gebruiken liever de naam sensing-hands omdat de nadruk bij push-hands meer ligt op het voelen/waarnemen i.p.v. het duwen. In het Chinees ligt de betekenis echter dichter bij ‘duwen’ (推手tui1shou3)

Moet ik pushing-hands gaan doen?

Nee, zeker niet. Er zijn heel wat Tai Chi beoefenaars die nooit push-hands gaan doen. Mijn advies zou zijn om het wel te overwegen omdat je dingen kunt leren in push-hands die onmogelijk zijn om in de hand-vorm op te doen.

Bestaan er mensen die met hun Qi iemand op afstand omver kunnen pushen? (dus zonder lichamelijk contact).

Dit zie je inderdaad regelmatig in Chinese films. Ook in de Tai Chi wereld hoor je soms verhalen over Masters die dit kunnen en zijn er filmpjes op Internet te vinden van dit soort demonstraties. Echter, de demonstraties zijn altijd met eigen leerlingen en ik heb het zelf nog nooit gezien (ondanks dat ik sinds 1987 Tai Chi beoefen en workshops met topmeesters heb gevolg in Duitsland, Nederland, US, Taiwan en China).

Over Tai Chi lessen

Voor welke leeftijden zijn Tai Chi?

In principe kan Tai Chi op elke leeftijd beoefend worden.  Er bestaat kinder Tai Chi en er zijn mensen die pas met Tai Chi beginnen als ze over de 80 zijn. Naar mijn persoonlijke mening is het meestal beter om pas aan Tai Chi te beginnen als je volwassen bent. Ik geef ik zelf dan ook alleen les aan volwassenen.

Kan je Tai Chi doen met lichamelijke beperkingen?

Dat is afhankelijk van de specifieke beperking en in sommige gevallen de ervaring van de leraar/lerares met de beperking. Bespreek dit dus met je Tai Chi leraar of lerares.

Kan ik Tai Chi doen als ik geblesseerd ben?

Dat hangt van de blessure af. Bespreek dit dus ook altijd met je Tai Chi leraar of lerares.

Wat voor kleren moet ik aan?

Een uniform dragen is niet nodig. In sommige scholen is het gebruikelijk om Chinees geïnspireerde kleding te dragen, maar in andere scholen volgt iedereen zijn eigen smaak. Wel is het belangrijk dat je kleren draagt die gemakkelijk zitten en de bewegingen niet in de weg zitten.

​Schoenen waarvan de zolen veel grip hebben worden afgeraden. Te veel grip kan extra belasting voor het kniegewricht tot gevolg hebben.

Is er een bandensysteem?

Nee, er is geen algemeen erkend bandensysteem. Wel zijn er enkele scholen die, geïnspireerd op Japanse martial arts, het kwaliteitsniveau van hun beoefenaars benoemen.

Hoe vind ik een goede leraar/lerares?

Er is geen algemeen erkend systeem om te zien of een leraar of lerares ‘goed’ is. Tai Chi leraar of lerares is een onbeschermde term. Verder zijn er heel veel verschillende Tai Chi opvattingen en leersystemen.

​Als je begint met Tai Chi is het heel moeilijk om echt te beoordelen of je leraar of lerares je correcte instructies geeft. Wat je wel kunt controleren of je leraar of lerares een hele duidelijke lineage heeft (wie was de leraar van de leraar, de leraar van de leraar van de leraar, etc.). Verder kun je kijken of de instructies die je krijgt wel duidelijk in lijn zijn met de klassieke Tai Chi teksten.

Ben jij een Tai Chi meester?

Nee, ik ben zeker geen Tai Chi meester. Ik doe het wel al een tijd (sinds 1987) en ben er serieus mee bezig (oefenen, bestuderen van Tai Chi teksten, bezoeken van topmeesters). De titel meester is onbeschermd en in principe kan iedereen zich meester noemen. Ik heb les gehad van een aantal erkende topleraren die zichzelf liever niet meester noemden,

Is het belangrijk om aan competities mee te doen?

Hier bestaan verschillende opvattingen over. Er zijn veel Tai Chi beoefenaars die met plezier aan competities meedoen. Naar mijn persoonlijke mening kan regelmatige deelname aan competities verkeerde gewoontes bevorderen.

​Wel is het belangrijk voor het ontwikkelen van je Tai Chi om je niveau en vorderingen te vergelijken met anderen. Hier gaat het echter niet om het competitie element, maar om ideeën te krijgen voor zelfverbetering.